Iedereen kent wel de charismatische neurowetenschapper Erik Scherder. In DWDD nam hij ons op een soms hilarische manier mee in de wonderlijke wereld van ons brein. Hij vertelde honderduit over de werking van onze hersenen, maar wat weet je nog van de amygdala, en wat is het verband tussen de amygdala en stress? Le Dauphine legt het in deze blog nog eens haarfijn uit.
Wat is de amygdala
De amygdala is een amandelvormige kern van neuronen ofwel zenuwcellen. Het is het gebied in je hersenen dat verantwoordelijk is voor de verwerking van gevoelens en emoties. Raakt het overactief, dan kan je minder goed nadenken. Ervaar je bovenmatig veel stress, dan stopt het denkende deel zelfs, omdat je in een vecht-, vlucht of bevriesmodus terechtkomt.
Wat is het verband tussen de amygdala en stress
Raak je verzeild in een stressvolle situatie, dan komt er een proces op gang in je hersenen. Dat proces begint in de hypothalamus: het gebied in je brein dat aan het begin staat van de zogenaamde ‘stress-as’. Wordt dit deel in je hersenen geprikkeld, dan produceert het CRH, een hormoon dat inwerkt op de hypofyse: een kliertje dat onder de hypothalamus ligt. Dit kliertje produceert dan ACTH: een hormoon dat via je bloed zijn weg vindt naar je nieren.
Afremmen
ACTH stimuleert op zijn beurt de bijnieren om het grote stresshormoon cortisol aan te maken. Daarna vervolgt het stresshormoon zijn weg naar de hypocampus: het deel van je brein dat de stress-as afremt en je geheugen regelt. Heb je langdurig stress, dan komt er te veel cortisol in de hypocampus: hij raakt overwerkt en kan daardoor zijn remmende functie op de hypothalamus niet meer goed uitoefenen.
Soms hebben we een extra boost aan energie nodig, zodat we kunnen vechten of vluchten. Maar in veel situaties is zo’n energiestoot niet nodig. Denk bijvoorbeeld aan een irritatie of hoge werkdruk. Houdt zo’n situatie te lang aan, dan raak je het teveel aan cortisol niet kwijt met als gevolg dat het zich opstapelt in je brein. Zo raakt de hypothalamus uit balans waardoor je geheugen- en concentratieproblemen kunt krijgen.
Daarnaast schaadt een teveel aan cortisol de frontale lob die de amygdala in balans moet brengen. Gebeurt dit onvoldoende, dan kan je last krijgen van een “kort lontje”. Je springt snel uit je vel of je bent snel boos. Of je zegt dingen waarvan je later denkt: oh, dat was niet zo handig. Kortom, sta je langdurig onder stress, dan kan dat je denk- en reactievermogen negatief beïnvloeden.
En dan heb je ineens een burn-out en lig je “knock-out” op de bank.
Korte samenvatting
- De hypocampus brengt de hypothalamus in balans die aan het begin staat van de stress-as;
- Raakt de hypocampus overwerkt, dan verliest hij zijn remmende functie op de hypothalamus en kan je geheugenproblemen krijgen;
- De amygdala (opslagplaats voor negatieve emoties) wordt geremd door de frontale lob;
- Raakt de frontale lob overbelast, dan verliest hij zijn remmende werking op de amygdala en kan je last krijgen van een kort lontje.
- Naast cortisol hebt je nog twee stresshormonen: adrenaline en noradrenaline. Beide zetten aan tot actie zodra je in een stressvolle situatie komt. Cortisol werkt net even anders: het zorgt ervoor dat je met stress kunt blijven omgaan.
Het tij keren
Ja, je kunt het tij keren door meditatie en dat hoef je niet alleen te doen. Door het volgen van een MBSR-training leer je om anders te kijken naar werkdruk en stress, zodat je er beter mee kunt omgaan. En je traint je opmerkzaamheid met als resultaat dat je je meer bewust bent van je handelen en de gevolgen daarvan.
Wil je op een relatief eenvoudige manier leren hoe je beter kunt omgaan met stressvolle situaties. Neem dan contact op met Patricia Lie van Le Dauphine.